تهویه مطبوع بیمارستان یکی از سیستم های حیاتی در محیط های درمانی است که هدف اصلی آن ، کنترل دقیق شرایط هوای داخل ساختمان برای حمایت از بهداشت ، آسایش ایمنی بیماران ، کارکنان و بازدیدکنندگان می باشد . سیستم های تهویه مطبوع بیمارستان به طور خاصی طراحی میشوند تا استاندارد های خاصی را رعایت کنند .
طراحی سیستم تهویه مطبوع بیمارستانها به دلیل وجود فضاهای متنوع با کاربردهای متفاوت، مانند اتاقهای جراحی، بخش مراقبتهای ویژه و آزمایشگاهها، از اهمیت ویژهای برخوردار است. هر بخش از بیمارستان نیازمند سیستم تهویهای است که بهطور خاص برای شرایط و نیازهای آن طراحی شده باشد تا علاوه بر تأمین کیفیت هوای مناسب، از انتشار آلودگیها نیز جلوگیری کند.
این فرآیند مستلزم برنامهریزی دقیق و رعایت استانداردهای تخصصی است تا سلامت بیماران، پرسنل و بازدیدکنندگان تضمین شود. هماهنگی بین عوامل مختلف، مانند کنترل دما، رطوبت و فیلتراسیون هوا، نقشی اساسی در ایجاد محیطی بهداشتی و ایمن در بیمارستان ایفا میکند.
Table of Contents
Toggleتهویه مطبوع بیمارستان چگونه کار میکند؟
تهویه مطبوع بیمارستان یکی از سیستم های پیچیده و حیاتی است که به بهبود کیفیت هوای داخلی و فراهم کردن شرایط بهینه برای بیماران و کارکنان کمک میکند . این سیستم ها با توجه به نیاز های ویژه بیمارستان ها طراحی و مدیریت میشوند . که در ادامه به نحوه عملکرد آنها میپردازیم .
هوا رسانی AHU :
یونیت های هوا رسانی ( Air Handing Units ) با کار کرده ای مانند تصویه ، رطوبت گیری یا رطوبت دهی و توزیع هوا در قسمت های مختلف بیمارستان ؛ نقش اساسی در کنترل کیفیت هوا و تمیزی هوای ورودی ایفا میکنند .
کانال ها :
کانال های تهویه مطبوع بیمارستان وظیفه حمل و نقل هوا به بخش ها و اتاق های مختلف را دارند ، با یک طراحی دقیق برای ایجاد فشار مثبت یا منفی در اتاق های خاص نظیر اتاق های ایزوله و اتاق عمل .
سیستم های کنترل و سنسور ها :
سنسور های دما ، رطوبت و کیفیت هوا به تنظیم دقیق این پارامتر ها کمک کرده است و سیستم های کنترل خودکار به بهینه سازی مصرف انرژی کمک میکند .
فرآیند کلی تهویه هوای بیمارستان :
1_تامین هوای تازه : سیستم تهویه مطبوع هوا را از محیط به بیرون مکیده و با استفاده از فیلتر های تهویه هوای بخش های مختلف را تمیز میکند .
2_تنظیم دما و رطوبت : هوای تمیز از روی کویل های سرد و گرم عبور کرده تا دمای مناسب به دست آید . سیستم های رطوبت گیر یا رطوبت ده به تنظیم رطوبت هوا کمک میکنند .
3_توزیع هوا : هوای مطبوع از طریق کانال ها به اتاق های مختلف انتقال میابد و به کمک دمنده های هوا به محیط اتاق تزریق میشوند .
4_باز چرخش هوا : بخشی از هوای داخلی به سیستم بازگردانده میشوند تا دوباره تصویه شده و در فرآیند تهویه مجدد استفاده شوند ، که این امر به صرفه جویی در انرژِی کمک میکند .
5_کنترل فشار : در اتاق های خاص ، سیستم فشار مثبت یا منفی را حفظ میکند . به عنوان مثال ، برای اتاق های جراحی فشار مثبت ایجاد میشود تا از ورود میکرو ارگانیسم ها جلوگیری شود و برای اتاق های ایزوله فشار منفی ایجاد میشود تا عفونت ها به خارج از اتاق نشت نکنند .
سیستم تهویه مطبوع در بیمارستان
در بیمارستان ها ، تهویه هوا به دلیل اهمیت بالای بهداشت ، آسایش بیماران و کارکنان ، پیشگیری از انتقال بیماری ها از طریق هوا به عنوان یک سیستم پیچیده و بسیار تخصصی طراحی میشود . سیستم های تهویه بیمارستان ها به سه دسته اصلی تقسیم میشوند :
1_سیستم تهویه طبیعی
2_سیستم تهویه مکانیکی
3_سیستم تهویه ترکیبی
سیستم تهویه طبیعی (Natural Ventilation) :
تهویه مطبوع بیمارستان طبیعی به فرآیندی اطلاق میشود که در آن جریان هوا به صورت خودکار و بدون استفاده از تجهیزات مکانیکی مانند فن ها یا کمپرسورها ، تنها از طریق تفاوت های دما ، فشار و نیروی باد به داخل یا خارج از ساختمان انتقال میابد . در این سیستم ، استفاده از روزنه ها ، پنجره ها ، دریچه ها ، و شکاف های موجود در دیوار ها یا سقف ها برای ایجاد جریان هوا به کار میرود .
عملکرد و ویژگی ها : جریان هوا از طریق تفاوت دما و فشار به طور معمول ، هوای گرم به سمت بالا حرکت کرده و جای خود را به هوای سردتر میدهد . بازشو ها و دریچه ای طبیعی مانند پنجره ها ، دریچه ها ، و دهانه های طبیعی به عنوان مسیر های ورود و خروج هوا عمل میکنند . استاندارد های طبیعی بیشتر در ساختمان های قدیمی و رای استفاده در مناطقی که شرایط آب و هوایی مناسب دارند ، مرد استفاده قرار میگیرند .
سیستم تهویه مکانیکی (Mechanical Ventilation) :
تهویه مکانیکی به سیستمی اطلاق میشود که در آن هوا با استفاده از تجهیزات مکانیکی مانند فن ها ، کمپرسور ها و پمپ ها به داخل یا خارج از محیط وارد میشود . این سیستم ها قادر به کنترل دقیق جریان هوا ، دما ، رطوبت ، فشار و کیفیت هوا هستند و برای تهویه مطبوع بیمارستان یک امر ضروری است .
عملکرد و ویژگی ها : دستگاه های تهویه مکانیکی از جمله سیستم های فن های تهویه چیلر ها ، بویلر ها ، دستگاه های رطوبت گیر و سایر تجهیزات که به صورت مکانیکی جریان هوا را در فضای بیمارستان تنظیم میکنند و عنصر های مهمی برای تهویه مطبوع بیمارستان هستند که در ادامه هر کدام را توضیح میدهیم . فیلتراسیون و تصفیه که در این سیستم ها ، معمولا از فیلتر های هوا با کیفیت بالا مانند هپا ، برای حذف ذرات معلق ، میکروب ها و آلاینده ها استفاده میشود .
سیستم های تهویه ترکیبی (Hybrid Ventilation) :
سیستم های تهویه ترکیبی در تهویه هوای بیمارستان ها ، ترکیبی از تهویه هوای طبیعی و تهویه مطبوع مکانیکی است که سعی میکند از مزایای هردو سیستم استفاده کرده و معایب آنهارا به حداقل برساند . در این سیستم ، از تهویه طبیعی در شرایط مناسب و از تهویه مکانیکی در مواقعی که نیاز به تهویه بیشتر یا کنترل دقیق تر است ، استفاده میشود .
عملکرد و ویژگی ها : با ترکیب تهویه طبیعی و مکانیکی در تهویه مطبوع بیمارستان ، در روز های سرد یا زمانی که شرایط مناسب است ، از تهویه طبیعی استفاده میشود و در مواقعی که نیاز به کنترل بیشتر شرایط است ، سیستم های مکانیکی وارد عمل میشوند . سیستم های ترکیبی معمولا به حسگر ها و کنترل کننده های هوشمند مجهز هستند که وضعیت دما ،فشار و کیفیت هوا را به صورت خودکار تشخیص داده و تصمیم گیری میکند که از کدام تویه استفاده کند .
اجزای سیستم تهویه مطبوع بیمارستان
در تهویه مطبوع بیمارستان ها ، سیتسم های تهویه مطبوع نقش حیاتی در تضمین هوای پاک ، کنترل شرایط محیطی مناسب ، و جلوگیری از گسترش آلودگی ها دارند . این سیستم ها باید به طور دقیق شرایط دما ، رطوبت ، کیفیت هوا و فشار را در بخش های مختلف بیمارستان کنترل کنند . در اینجا به توضیح اجزای مختلف این سیستم ها و عملکرد آن ها پرداخته میشود .
1_فن کویل (Fan Coil) :
فن کویل ها دستگاهای تهویه ای هستند که معمولا در تهویه مطبوع بیمارستان ها برای تنظیم دما در اتاق های نختلف استفاده میشوند . این دستگاه های شامل 1 فن کویل ، یک کویل گرمایشی ، سرمایشی و یک فیلتر هوا هستند .
عملکرد : سیستم تهویه هوا از طریق فیلتر عبور کرده و پس از عبور از کویل ها که در آنجا گرما یا سرما جذب میشوند ، به محیط اتاق وارد میشود . فن کویل ها برای کنترل دما در تهویه مطبوع بیمارستان ها میتوانند به طور مستقل دما را در اتاق ها تنظیم کنند . همچنین برخی مدل ها قادر به تنظیم رطوبت نیز هستند .
2_هود صنعتی (Industrial Hood) :
هود های صنعتی سیستم هایی هستند که برای استخراج هوای آلوده یا بخارات مضر از محیط های بیمارستانی ، مانند اتاق های جراحی ، آزمایشگاه ها یا بخش های شیمیایی ، طراحی شده اند .
عملکرد : برای جذب و دفع آلاینده ها هود های صنعتی با استفاده از فن ها و سیستم های فیلتر ، هوای آلوده را از میحط خارج میکنند .
3_سیستم VRV (Variable Refrigerant) :
یک سیستم تهویه مطبوع است که در آن مقدار مبرد (یک ماده خنک کننده) متغیر است و به طور هوشمند بر اساس نیاز هر منطقه ، جریان مبرد تنظیم میشود .
عملکرد : در سیستم VRV امکان تنظیم دقیق مبرد به هر بخش از تهویه مطبوع بیمارستان را فراهم میسازد ، همچنین این سیستم ها قادرند دما و فشار هوا را در هر منطقه از تهویه بیمارستان به صورت مستقل کنترل کنند .
4_چیلر ها در تهویه مطبوع بیمارستان :
چیلر ها دستگاه ها یی هستند که برای خنک سازی آب یا مایع مبرد استفاده میشوند و برای تامین هوای سرد در سیستم های تهویه مطبوع بیمارستان ها به کار میروند .
عملکرد : در سیستم تبرید ، چیلر ها از طریق تبادل حرارت ، هوای سرد را برای سیستم های تهویه یا فن کویل ها تولید میکنند . مدیریت دما در چیلر ها به طور مستقیم با تامین آب سرد برای تهویه مطبوع ، دما را در بخش های مختلف بیمارستانی کنترل میکنند .
5_بویلر ها در تهویه هوای بیمارستان :
بویلر ها برای تامین آب گرم برای سیستم های گرمایشی در تهویه مطبوع بیمارستان ، از جمله رادیاتور ها ، فن کویل ها و دیگر سیستم های گرمایشی ، به کار میروند .
عملکرد : تامین گرمای مورد نیاز توسط بویلر های انجام میشود که در این فرآیند بویلر ها آب را گرم کرده و این آب گرم برای گرمایش فضای داخلی بیمارستان استفاده میشوند .
6_کولر بیمارستانی در تهویه هوا :
کولر های بیمارستانی دستگاه هایی هستند که برای کاهش دما در بخش های مختلف بیمارستان استفاده میشوند . این کولر ها در تهویه مطبوع بیمارستان ، معمولا برای تنظیم دما در فضاهایی که نیاز به دمای خاص دارند ، مانند اتاق های بیماران و بخش های جراحی استفاده میشوند .
عملکرد : کولر های بیمارستانی از طریق مکانیزم های سرمایشی و تهویه مکانیکی ، هوای سرد را وارد محیط میکنند .
نتیجه گیری
در مجموع سیستم های تهویه مطبوع بیمارستان با کمک فناوری های پیشرفته و کنترل دقیق سعی در ایجاد محیطی پاک و ایمن برای بیماران و کارکنان دارد . این امر نیازمند نگهداری مداوم و نظارت دقیق بر سیستم هاست تا هرگونه نقص یا خرابی به سرعت شناسایی و رفع شود .
در نهایت انتخاب سیستم های تهویه مطبوع بیمارستان مناسب بستگی به نیاز های خاص بیماران ، شرایط آب و هوایی یک منطقه ، و میزان بودجه دارد .
سیستم های طبیعی ممکن است در بیمارستان های کوچک یا منطقه ای با شرایط آب و هوایی مناسب قابل استفاده باشند و بخاط هزینه های کم گزینه خوبی باشند اما از جهتی ممکن است جریان هوای کافی ایجاد نشود و شرایط تهویه در روز های گرم یا مرطوب به درستی تامین نشود یا حتی نتوانند فشار هوا را در اتاق تنظیم کند و به طور موثر از آلاینده ها و میکروب ها جلوگیری نکند .
سیستم های مکانیکی برای بیمارستان هایی که نیاز به کنترل دقیق شرایط دارند بهترین گزینه است و کاملا موثر و دقیق عمل میکند ، اما از طرفی بخاطر هزینه های بالا و نیاز به تخصص بالایی که دارند نیازمند بودجه مناسب با آن هست .
سیستم تهویه ترکیبی برای بیمارستان هایی که به دنبال صرفه جویی در انرژی و هزینه هستند و در عین حال نیازمند کنترل دقیق هستند ، با ترکیب تهویه طبیعی و تهویه مکانیکی شرایط مناسبی را برای خود فراهم میکنند .
اجرای هریک از این سیستم ها باید بر اساس استاندارد های بهداشتی و مهندسی دقیق انجام شود تا شرایط بهینه برای بیماران و کارکنان فراهم گردد.