
فیلتر هپا ( High-Efficiency Particulate ) یا HEPA (فیلتر ذرات با کارایی بالا) یکی از شناخنه شده ترین انواع فیلتر های هوا است که قادر به جذب 99.97% از ذرات معلق درهوا با اندازه 0.3 میکرون و بزرگتر می باشد . فیلتر هپا اغلب در درستگاه های تصویه خانگی ، جارو برقی ، تهویه های هوا و سیستم های کنترل آلاینده ها استفاده میشوند . از ویژگی های فیلتر هپا میتوان به بازدهی بالا ، ساختار چند لایه … اشاره کرد که در ادامه توضیح داده ایم.

Table of Contents
Toggle1_ ویژگی های فیلتر هپا
بهره وری بالا در جذب ذرات کوچک:
فیلتر هپا قادر است 99.97% از ذرات معلق در هوا را با اندازه 0.3 میکرون و بزرگ تر از آن را جذب کند و مانع ورود شود . این امر میتواند شامل ذراتی مانند گرد و غبار ، دود ، گرده گل ، موی حیوانات خانگی و حتی برخی باکتری ها و ویروس ها شود .
ساختار فیبری متراکم فیلتر هپا:
این فیلتر ها از شبکه ای پیچیده از الیاف شیشه ای یا پلی پروپیلینی تشکیل شده اند که به طور خاص برای به دام انداختن ذرات ریز گرد و غباری یا برخی ویروس ها و باکتری ها طراحی شده اند تا بیشتر بتوانند مانع ورود آنها شوند .
عدم تولید آلودگی ثانویه:
آلودگی ثانویه میتواند اثرات منفی بیشتری به جای بگذارد . برخلاف برخی فناوری های تصویه هوا مانند فیلتر های الکترو استاتیک یا اوزون ساز ها فیلتر هپا هیچ نوع آلاینده ثانویه ای تولید نمیکند و از این جهت میتواند بسیار مفید باشد .
کاربرد وسیع و دوام بالا:
با توجه به ساختار و کیفیت مواد ، عمر استفاده از فیلتر هپا معمولا طولانی است برای همین فیلتر هپا در طیف گسترده ای از دستگاه ها ، از جمله : تصویه کننده های خانگی ، جارو برقی ، سیستم های تهویه مطبوع در در مراکز درمانی و بیمارستان ها استفاده میشوند هرچند بسته به میزان آلودگی محیط نیاز به تعویض دارند تا کارایی خود را حقظ کنند .
2_اجزای فیلتر هپا
الیاف شیشه ای یا پلی پروپیلینی:
فیلتر هپا از چندین لایه تشکیل شده است که هر لایه از رشته های فیبری با قطر ها و چیدمان مختلف ساخته شده اند و این الیاف به صورت بسیار متراکم و در لایه های مختلف به طور تصادفی چیده شده اند . این نوع طراحی و چیدمان پیچیده و متراکم به فیلتر اجازه میدهد ذرات ریز را مانند باکتری ها برخی ویروس ها و آلاینده ها به دام بیندازد .
قاب و مهر و موم:
فریم یا قاب فیلتر هپا معمولا از پلاستیک ، فلز یا فوم استفاده میشود که تین قاب وظیفه حفظ ساختار فیزیکی فیلتر و تسهیل نصب و تعویض آن را بر عهده دارد . برای جلوگیری از عبور هوای بدون فیلتراسیون از کناره های فیلتر ، معمولا از چسب یا موادی برای مهر و موم کردن دور تا دور فیلتر در قاب آن استفاده میشود .
3_فیلتر هپا چگونه کار میکند؟
فیلتر هپا با استفاده از چندین کانیزم برای به دام انداختن ذرات معلق در هوا عمل میکند . این مکانیزم ها به صورت همزمان کار میکنند تا ذرات با انداره ای مختلف را به طور موثر تر جذب کنند . در اینجا به نحوه عمل کرد این سیستم میپردازیم .
جذب مستقیم (Interception) : ذراتی که به اندازه کافی به الیاف فیلتر نزدیک میشوند ، به دلیل برخورد مستقیم با الیاف به دام میفتند که این مکانیزم برای ذراتی با انداره متوسط است .
اثر برخورد (Impaction) : ذرات بزرگتر که به دلیل اینرسی خود نمیتوانند مسیر جریان هوا را دنبال کنند ، به الیاف برخورد کرده و به دام می افتند . این مکانیزم برای ذرات بزرگتر از 0.3 میکرون موثر تر است .
انتشار (Diffusion) : ذرات بسیار ریز (کوچک تر از 0.1 میکرون) به دلیل حرکت برنولی (حرکت تصادفی) به الیاف برخورد کرده و به دام میفتد . این مکانیزم برای ذرات بسیار کوچک موثر است .
غربالگری (Sieving) : زمانی که فاصله بین الیاف کمتر از اندازه ذرات باشند ، ذرات نمیتوانند از آن عبور کنند و به دام میفتند . این مکانیزم ها به فیلتر هپا اجازه میدهند تا با کارایی بالا ذرات معلق در هوا را جذب کنند و کیفیت هوای محیط را بهبود ببخشند .
4_انواع فیلتر هپا
فیلتر هپا کلاسیک:
H14 تا H10 : این درجات طبق استاندارد های اروپایی (EN1822) تعیین شده اند . فیلتر های 13 و 14 به عنوان فیلتر هپا واقعی شناخته میشوند زیرا بالاترین سطح کارایی را ارائه میدهند و (H14 = 0.005) (H13 = 0.05) (H12 = 0.5) (H11 = 5) (H10 = 15) دقت را دارند . و همچنین این مدل فیلترهپا کلاسیک در عموم مردم کارایی بالایی دارد .

فیلتر UPLA:
این فیلتر ها حتی سطح بالاتری از فیلتراسیون را ارائه میدهند و میتوانند ذراتی به کوچکی 0.12 میکرون را جذب کنند . فیلتر های UPLA بیشتر در محیط هایی مانند اتاق های تمیز (clean rooms) و یا حتی بیمارستان ها که به فیلتراسیون بسیار با دقت نیاز دارند ، استفاده میشوند .

کربن اکتیو:
فیلتر هوای کربن اکتیو یا زغال فعال به عنوان یکی از موثر ترین فیلتر های آلاینده ای گازی در محیط های صنعتی به کار میروند . این فیلتر ها از لایه کربن اکتیو یا زغال فعال استفاده کرده اند و اکثر گازها را با استفاده از خاصیت جذب قوی کربن اکتیو حذف میکنند . این فیلتر ها از شبکه ای حاوی کربن اکتیو تشکیل شده اند که به شکل 7 چین خورده اند ، این طراحی باعث افزایش طول عمر و ظرفیت نگهداری گازها و بو میشود .

فیلتر هپا میتواند به طور چشمگیری کیفیت هوا را بهبود ببخشند ، خصوصا برای افرادی که دارای حساسیت یا مشکل های تنفسی هستند . استفاده از این فیلتر ها در محیط هایی که به کاهش سطح آلاینده ها نیاز دارند ، بسیار مفید است و با توجه به این ویژگی ها فیلتر هپا یک گزینه موثر و قابل اعتماد خواهد بود ، زیرا اجزای فیلتر هپا اجازه نمی دهند حتی ذرات کوچک و میکروسکوپی مانند آلاینده ها ، آلرژن ها و میکروب ها از آن عبور کنند .
انواع مختلف فیلتر هپا که در بالا توضیح دادیم بسته به محیط و نوع کاربرد مورد نظر انتخاب میشوند . برای مثال ، در محیط های بیمارستانی از فیلتر پزشکی (UPLA) استفاده میشود ، درحالی که برای کاربرد های خانگی ، بیشتر از H14 یا H13 استفاده میشود.